KASTAMONU ve BARTIN ARASINDAKİ

KÜRE DAĞLARI MİLLİ PARKI

Ulukaya Köyü Küre Milli Parkının en önemli merkezinde yer almaktadır

ALANIN YASAL STATÜSÜ

T.C. Orman Bakanlığı ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve FAO tarafından TUR/96/003 numaralı 'Milli Parklar ve Korunan Alanların Yönetimi, Biyoloji Çeşitliliğin Korunması ve Kırsal Kalkınma' konulu dış kaynaklı proje kapsamında 1996-1999 yılları arası Kastamonu ve Bartın illerini kaplayan alan içerisinde yapılan çalışmalar sonucunda; alanın koruma statüsü; " Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı " olarak 07.07.2000 tarihli T.C. Resmi Gazetede yayınlanmak suretiyle ilan edilmiştir.

COĞRAFİ KONUMU

Küre Dağları Milli Parkı Batı Karadeniz bölgesinde ve tarihsel geçmişde Küre-i Nûhas Dağları olarak bilinen ve günümüzdeki Küre Dağları üzerinde yer almaktadır. Tamamen bir plato karakterindeki milli park doğudan batıya doğru uzanır. Bölgede yer alan bu dağ silsilesi yakın çevresi için fiziksel ve sosyal anlamda bir eşik niteliğindedir. Milli parkın mutlak koruma bölgesi olarak sınırlandırılmış alanı içinde hemen hemen hiçbir yerleşim bulunmamakla birikte iç kesimlerine gidilebilecek, kara yolu dahi yoktur. Küre Dağlarının iç kesimlerine ancak patika yol olarak tariflenen, geçmiş dönemlerin antik yolları vasıtasiyle ulaşılabilmektedir. Bu nedenledir ki sosyal hayat milli parkın yakın çevresinde devam etmektedir. Coğrafi özelliğinin böyle oluşundan dolayı milli parkın yakın çevresi tampon zon olarak tanımlanmış ve tampon zonu da içeren bölge planlama alanı olarak kabul edilmiştir. Planlama alanı 114787,5 hektardır. Bu alanın 37.000 hektarı ise milli park olarak ayrılmıştır. Milli Park olarak ilan edilen 37.000 hektarlık alanın yaklaşık % 45' e yakın bir kısmı Bartın ili mülki hudutları içerisinde diğer kalan kısmı da Kastamonu ili mülki hudutları içerisinde kalmaktadır. Küre Dağları Milli Parkı çevresinde Azdavay, Pınarbaşı, Ulus, Kurucaşile, Amasra ve Cide ilçeleri ile iç kesimde ise Arıt beldesi yer almaktadır.

Küre Dağları Milli Parkının Bartın - Ulus ilçesi sınırları içinde olan koruma bölgesi eteklerinde ve koruna bölgesi içinde kalan, idari yönetimi muhtarlık olan köyler.

Yukarıdaki Tabloda Görüldüğü üzere Drahna'nın tamamı Miili park içerisindedir.

BASIN BİLGİ NOTU
(16 Haziran 2005) GEF Küçük Destek Programı’nın bu yıl 20-24 Haziran 2005 tarihleri arasında, İstanbul’da düzenlenen Küresel Çalıştayı sonrasında, 25-27 Haziran tarihlerinde, Sakarya ve Bartın’da SGP destekli 5 proje alanına ziyaret planlanıyor. Bu projeler şunlar:

GEF Küçük Destek Programı’nın (SGP) desteği ile çevre eğitimi için işleyen ve örnek teşkil edecek bir Çevre Eğitim ve Ziyaretçi Merkezi kurulmasını hedefliyor. Türkiye’de, doğa korumada eğitime önem veren ülkelerde var olan, doğa alanlarında çevre eğitimi ve ziyaretçi bilgilendirme amaçlı kullanılabilir merkezlerin sayısı oldukça az. Ulusal Çevre Eylem Planı’nda da belirtildiği gibi Türkiye’de çevre koruma ve geliştirme amaçlı eğitim, kendiliğinden bir süreç içinde yürütülüyor ve bu süreçte doğru bilgiden, doğru tekniklerle yararlanılması tümüyle rastlantısal biçimde gerçekleşiyor. Bu sorunun farkında olarak, Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu (TÜRÇEK), Sakarya Acarlar Gölü’nde bir Çevre Eğitim ve Ziyaretçi Merkezi kurmanın temellerini atıyor. Merkez, çevre koruma konusunda başta yerel halk olmak üzere bölge halkına, yerinde çevre eğitimi ve bilgilenme olanakları sunacak, doğa ile uyumlu gelir kaynakları konusunda eğitim ve uygulama imkânı tanıyacak. Merkez ve çervesindeki düzenlemeler, hazırlanacak bilgi panoları, eğitim malzemeleri, illustrasyonlar ile, özelde Acarlar’ın önemi ve değeri hakkında duyarlılık oluşturulması planlanırken, genel olarak doğa ve ekolojik döngüler üzerine farkındalığın sağlanması amaçlanıyor. Sakarya Acarlar Gölü, Marmara Bölgesi’nin nemli ormanlardan biri; İğneada Longozu’ndan sonra Türkiye’nin ikinci büyük subasar ormanını barındırıyor. Ancak koruma statülerine rağmen ekosistemin varlığı tehdit altında. Acarlar Gölü çevresinde yaşanan sorunlar, diğer ekosistemlerde de sıklıkla yaşananlarla aynı: Ekosistem işlev ve hizmetlerinin bilinmeyişi ve alanların değersiz addedilmesidir.

Yarım yüzyıl öncesine kadar Bartın’da yaygın olan keten bitkisinin ekimi günümüzde kalmadı. Terk edilen keten üretimi ile, yörede sürdürülebilir bir geçim kaynağı yok olmuş, el sanatları kaybolmaya yüz tutmuş, ve doğal bir kaynak Bartın’da yok olmak üzeredir. Bartın Kozcağız Gençlik Kültür ve Dayanışma Derneği ve Bartın Çevre Kültür Doğal Varlıkları Koruma Derneği, başlattıkları “Keten Üretiminin Tekrar Canlandırılması” Projesi ile, Bartın-Kastamonu Küre Dağları Milli Parkı çevresindeki köylerde, yok olmaya yüz tutmuş doğal bir tarımsal ürün olan keteni tekrar üretime geçirmeyi, bundan yerelde köylere fayda sağlamayı ve ileride Milli Park çevresinde talanı engellemeyi hedefliyor. Orman köylüsüne ek bir geçim kaynağı sağlayacak.

Geleneksel ahşap el işçiliğinin geliştirilmesine dayanıyor ve Kastamonu Kooperatifler Birliği tarafından eşgüdümü sağlanacak. Proje, Kastamonu ili Şenpazar İlçesine bağlı Harmangeriş, Celalli, Gürpelit, Aşıklı, Dağlı köylerini kapsıyor. Bu köylerdeki yetişkinlerin yaklaşık %70’i, kesimi Türkiye’de yasal olmayan şimşir ağacından kaşık oymacılığı işi ile uğraşmakta. Şu anda bu geleneksel el işçiliğinin en önemli sorunu, şimşir (Buxus sempervirens) hammaddesinin Küre Dağları Milli Parkı içerisindeki ormanlardan düzensiz ve kaçak olarak temin edilmesi. Projenin amacı, geleneksel ahşap oymacılığını, şimşir ağacı dışındaki diğer hammaddelere ve kaşık dışındaki diğer ürünlere kaydırmak, bu ürünlerin yerel geçim kaynaklarını destekleyecek şekilde gerçek değerinden satışının yapılabileceği Milli Park ve çevresinde yeni pazarlar oluşturmak.

Küre Dağları Milli Parkı sınırında, orman köylüsünün geçim sıkıntısı çektiği bir bölgede yürütülecek. Proje ile, Milli Park çevresindeki köylülerin, genel olarak doğal çevreden özel olarak da orman altı bitki örtüsünden elde edebilecekleri gelir getirici faaliyet “olasılıkları” ve bu olasılıkların hayata geçirilmesindeki “kısıtlar”, yerel toplulukların da “katılımı” ile ortaya çıkartılacak ve yayılacak.

Küre Dağları Milli Parkı Ekoturizm Derneği (KED) tarafından yönetiliyor. Proje, Küre Dağları Milli Parkı’nın doğusunda Pınarbaşı İlçesi’ne bağlı Zümrüt Köyü’nde yürütülecek. 48 haneli Zümrüt Köyü, Milli Park sınırına en yakın ve en ücra köylerden bir tanesi. Proje, köyde ekoturizm aracılığı ile, halkın Milli Park ile ilişkisinin geliştirilmesini ve fayda sağlamasını öneriyor. Yoksulluğu azaltıcı ve koruma çalışmalarını destekleyici bir faaliyet olarak doğaya duyarlı turizm, sahip olduğu doğal ve folklorik güzellikler nedeniyle Zümrüt Köyü için oldukça uygun.

Kastamonu-Bartın Küre Dağları, diğer korunan alanlara örnek teşkil edecek katılımcı bir sürecin sonunda, yerel halkın da desteğini alarak 2000 yılında Milli Park ilan edildi. Türkiye’nin en önemli doğal alanlarından bir tanesi olan Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı aynı zamanda sınırları ilgi grupların katkısı ve katılımı ile belirlenmiş ilk doğa koruma alanıdır. Milli Park, Önemli Bitki Alanı olarak da belgelenmiştir. Milli park alanı dünyada ender görülen, el değmemiş nemli, karstik doğal yaşlı ormanlara, bakir orman kalıntılarına, kanyonlara, zengin otsu ve odunsu vejetasyona sahiptir. Bölge zoolojik (Türkiye’de bilinen 132 memeli türden 40’ı bölgede yaşamaktadır) ve avifauna (40 kuş familyasından 147 tür bölgede yaşamakta olup, 46’sının soyu tükenme tehlikesi altındadır) yönünden çok zengindir. Günümüzde, daralan ormancılık faaliyetleri sebebi ile halkın, yaşadıkları doğal çevreleri olan ormandan “sürdürülebilir” fayda sağlaması ve Milli Park ile barışık kalması gereği artmaktadır.

Projeler hakkında fotoğraf ya da daha ayrıntılı bilgilere ulaşmak isterseniz lütfen UNDP İletişim Sorumlusu Aygen Aytaç’ı arayınız. (0312 454 11 05) aygen.aytac@undp